0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

1

Ülkemizin son günlerdeki en önemli gündem maddesi seçimler. Her köşede herkes seçimleri konuşuyor. Ancak son anda şaşırtıcı bir haber olarak Muharrem İnce’nin, cumhurbaşkanlığı adaylığından çekilmesi, beraberinde birçok soruyu gündeme getirdi. Dolayısıyla bu yazıyı yazarak seçmenlerin sorularını giderek istedik.

İlk olarak 14 Mayıs 2023 günü yapılacak seçimlerde iki seçimde bulunacağız. Birincisi, cumhurbaşkanı için diğeri ise milletvekilleri için. Bu sebeple de seçim kabinine elimizde iki pusula ile gireceğiz ve dilediğimiz cumhurbaşkanına ve dilediğimiz partiye oy vererek demokrasimize sahip çıkacağız.

Milletvekillerinden birinin adaylıktan çekilmesi halinde ne olacağı kanunda daha açık düzenlenmiş. Bu konudaki düzenleme Milletvekili Seçimi Kanunun 25 numaralı maddesinde yer alıyor. Bu hükme göre; “Aday listelerinin kesinleştiği tarihten, oy verme günü saat 17.00’ye kadar ölüm veya istifa nedeniyle aday listelerinde meydana gelecek eksilmeler, listelerin tamamlanmasını gerektirmez. Ancak, aday listelerinde yukarıdaki nedenlerle boşalma olması halinde listedeki adaylar liste sırasına göre kaydırılmak suretiyle boşalan yerler doldurulur.”.

Yani işin özü, bir milletvekili adayı, kesin listeler belli olduktan sonra istifa ederse pusulalar değiştirilmez. O partinin aldığı oy da listedeki diğer milletvekili adayına işler.

Ancak asıl sorun şu anda da tartışmakta olduğumuz cumhurbaşkanlığı seçimlerinde gündeme gelmektedir. Bilindiği üzere; oy pusulaları basıldı ve dağıtıldı. Hatta yurt dışında oylar verildi. Bu noktada cumhurbaşkanı adayı olan Muharrem İnce’nin adaylıktan istifa etmesi halinde ne olacağı herkesin merak konusu.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerine dair düzenleme Cumhurbaşkanlığı Seçimi Kanununda yer almaktadır. Söz konusu kanunun 12. maddesinde şöyle bir düzenlemeye yer verilmiştir: “Birinci oylamada, kesin aday listesinin Resmî Gazetede yayımından itibaren, oy verme günü saat 17.00’ye kadar listede meydana gelecek eksilmeler, değişikliği gerektirmez.”.

Kısaca; eğer kesin liste paylaşıldıysa daha sonra adaylardan birisi eksilse bile değişiklik yapılmaz. Bildiğimiz üzere cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kesin liste 31 Mart 2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlandı. Yani Muharrem İnce, kesin liste yayımlandıktan sonra adaylıktan çekilmiştir. Bu halde de oy pusulalarında hiçbir değişiklik yaşanmayacak. Seçim günü geldiğimizde oy pusulamızda her dört cumhurbaşkanı adayını da göreceğiz.

Peki Muharrem İnce’ye verilen oylar ne olacak? İlk olarak bu konuda net bir hüküm yok. Cumhurbaşkanlığı Kanununda eğer bir konu düzenlenmediyse, Milletvekili Seçimi Kanununa bakılacaktır. Ancak Milletvekili seçimi Kanununda, adayın çekilmesi halinde listedeki diğer adayların bir sıra yukarı yükseltilmesi gerekecektir. Halbuki cumhurbaşkanlığı seçiminde liste usulü yoktur. Yani milletvekili seçimindeki gibi bir parti bir bölgede birden fazla kişiye liste şeklinde aday olarak çıkartmamaktadır.

Bu konuda açık bir düzenleme olmadığı için yoruma muhtaç bir alan. Genel kabule göre; her oy kural olarak geçerlidir ve aksi ispatlanmadıkça geçersiz sayılmaz. Kanunda da seçimden çekilen bir cumhurbaşkanı adayına verilen oyların geçersiz olacağına ilişkin bir hüküm yer almamaktadır. Bu halde de Muharrem İnce’ye verilen oylar geçerlidir. Şahsi kanaatim de bu yöndedir.

Eğer Muharrem İnce, ilk turda en çok oyu alırsa adaylıktan çekilmiş olduğu için bir sonraki en çok oyu alan aday birinci olmuş gibi hareket edilir. Bu halde de ilk turda Muharrem İnce %50’den fazla oy alırsa seçim kesinlikle ikinci tura kalacak ve en çok oy alan ikinci ve üçüncü adaylar arasında ikinci tur seçimleri gerçekleşecek.

Bu görüş dışında bir diğer görüş ise adaylıktan çekilen kişiye verilen oyların geçersiz olacağı yönündedir. Bu görüşe göre ise Muharrem İnce’ye verilen oylar geçersiz sayılacaktır ve oy sayısını değiştirmeyecektir. Yani sanki hiç kimseye oy verilmemiş gibi olacak. Ancak bu görüş azınlıkta olup kanaatimce doğru bir uygulama da değildir.

Tüm açıklamalardan sonra tekrar etmeliyiz ki; cumhurbaşkanı adaylarından birisi, kesin liste yayımlandıktan sonra çekilirse ne olacağına dair daha detaylı bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Mevcut düzende ise son sözü Yüksek seçim Kurulu söyleyecek gibi duruyor.

Netice olarak, oy pusulaları kesinlikle değişmeyecek ve oylar da büyük ihtimalle geçerli sayılacak. Ama hepimizin gözü YSK’ye ve vereceği karara dönecek.

Hepimize demokratik ve barışçıl bir seçim günü dilerim.

Avukat Cüneyt Fidan